Blog

HOOGSENSITIVITEIT EN NARCISME

Laat mij jullie eens meenemen door de complexe wereld van hoogsensitiviteit en narcisme. Twee begrippen die op het eerste gezicht misschien niet veel met elkaar te maken lijken te hebben, maar in werkelijkheid een diepgaande invloed op elkaar kunnen uitoefenen, vooral binnen relaties.

Hoogsensitieve mensen, ook wel bekend als HSP's, hebben een diepgaande gevoeligheid voor externe prikkels. Ze ervaren emoties intenser, zijn gevoelig voor subtiele veranderingen in hun omgeving en hebben vaak een rijk innerlijk leven. Aan de andere kant hebben we narcisme, een persoonlijkheidsstoornis gekenmerkt door een gebrek aan empathie, een opgeblazen gevoel van eigenwaarde en een diepgewortelde behoefte aan bewondering en controle.

Op het eerste gezicht lijken deze twee tegenpolen misschien niet veel met elkaar te maken te hebben, maar in de realiteit kunnen ze een verwoestende combinatie vormen, vooral binnen intieme relaties. Hoogsensitieve mensen, met hun diepgaande empathie en zorgzame aard, kunnen een gemakkelijk doelwit worden voor narcisten, die profiteren van hun gevoeligheid en zorgzaamheid voor anderen.

In deze blog duiken we dieper in de complexe dynamiek tussen hoogsensitiviteit en narcisme. We zullen de impact van narcistisch gedrag op HSP’s verkennen en ik zal een paar praktische tips geven voor zelfzorg en herstel.
 
Mijn persoonlijk verhaal als HSP in een relatie met een narcist

Als HSP heb ik altijd geweten dat ik anders was. Mijn gevoeligheid voor subtiele signalen, mijn zorgend karakter, het aanvoelen van energieën en mijn diepgaande emoties waren zowel een zegen als een vloek. Ik kon genieten van de schoonheid van de wereld om me heen, maar tegelijkertijd werd ik ook gemakkelijk overweldigd door de negativiteit en het conflict dat vaak in mijn omgeving heerste.

Het opgroeien met een narcistische mama maakte van mij een meisje, die het moeilijk had om andere vrouwen te vertrouwen, die leerde om op eieren te lopen als ze in de buurt was…Het opstandig gedrag van mijn oudere broer, maakte dat ik nog beter mijn best deed op school en daarnaast. Ik hoorde ook vaak van mijn ouders tegen andere mensen zeggen : “ Nancy en haar broer dat is een dag en nacht verschil op alle gebied”…   Ik schoof mijn eigen noden en behoeften opzij, ik liep voortdurend iedereen te pleasen om toch maar graag gezien te worden. 

Toen ik mijn ex-partner ontmoette, leek het alsof ik eindelijk iemand had gevonden die me begreep. Hij was charmant, attent, we konden uren met elkaar praten en hij leek echt om me te geven. Maar naarmate onze relatie vorderde, begon ik langzaam te beseffen dat er iets niet klopte. Zijn constante behoefte aan bewondering, zijn gebrek aan empathie en zijn manipulatieve, leugenachtige en opvliegende gedrag begonnen mijn gevoel van eigenwaarde te ondermijnen.

Ik werd geleidelijk aan gevangen in een web van leugens en manipulatie. Mijn partner gebruikte mijn empathie en zorgzaamheid tegen mij en ik voelde me steeds meer geïsoleerd en machteloos. Ik probeerde mezelf te beschermen door mijn emoties (terug) te onderdrukken en me aan te passen aan zijn grillen, maar het leek nooit genoeg te zijn.

Uiteindelijk (na ongeveer 20 jaar) besefte ik dat ik moest breken met deze giftige relatie om mijn eigen gezondheid en welzijn te beschermen. Het was een moeilijke beslissing, maar het was ook de eerste stap naar mijn herstel. Met de steun van mijn vader, mijn liefde voor mijn zoon en mijn dieren en professionele hulp begon ik langzaam maar zeker mijn zelfvertrouwen en eigenwaarde te herstellen.

Nu, jaren later, kijk ik terug op die periode van mijn leven als een belangrijke les. Ik heb geleerd om mijn eigen grenzen te stellen, mijn intuïtie te vertrouwen en mijn eigen welzijn op de eerste plaats te zetten. Hoewel de weg naar herstel niet altijd gemakkelijk was, ben ik dankbaar voor de groei en kracht die ik heb gevonden in mijn worstelingen.

Mijn verhaal staat niet op zichzelf. Er zijn talloze hoogsensitieve mensen die te maken hebben (gehad) met narcistische relaties…Zoveel (hoogsensitieve) vrouwen, die de weg naar de praktijk vinden, die ik mag begeleiden naar het terug vinden van zichzelf en hen mag leren hoe ze hun grenzen kunnen aangeven, terug zelfvertrouwen en kracht vinden om hun leven een nieuwe wending te geven! Ik hoop dat door mijn verhaal te delen, anderen zich gesteund en gesterkt zullen voelen om hun eigen weg naar heling te vinden<3.

Overeenkomsten en verschillen: hoogsensitiviteit en narcisme

Hoewel hoogsensitiviteit en narcisme op het eerste gezicht tegenpolen lijken te zijn, zijn er toch enkele interessante overeenkomsten en verschillen tussen beide. Het is belangrijk om deze te begrijpen om de complexiteit van relaties tussen hoogsensitieve mensen en narcisten beter te begrijpen.

Overeenkomsten  :

1.     Diepgaande emoties : Zowel hoogsensitieve mensen als narcisten kunnen intense emoties ervaren, zij het op verschillende manieren. Terwijl HSP’s diepgaande empathie voelen en gevoelig zijn voor de emoties van anderen, kunnen narcisten intense emoties ervaren vanwege hun opgeblazen ego en behoefte aan bewondering.

2.     Zoektocht naar bevestiging : Beiden kunnen een sterke behoefte hebben aan bevestiging, zij het om verschillende redenen. Hoogsensitieve mensen verlangen vaak naar emotionele verbinding en validatie van anderen, terwijl narcisten voortdurend op zoek zijn naar bewondering en lof om hun gevoel van eigenwaarde te versterken.

Verschillen :

1.    Empathie versus gebrek aan empathie : Een van de meest opvallende verschillen tussen HSP’s en narcisten is hun niveau van empathie. Hoogsensitieve mensen hebben een diepgaande empathie voor anderen en zijn vaak bereid om anderen te helpen en te ondersteunen. Aan de andere kant tonen narcisten een gebrek aan empathie en zijn ze vaak onverschillig of minachtend tegenover de gevoelens van anderen.  
            
2.     Zelfopoffering versus zelfgerichtheid : HSP’s hebben de neiging om zichzelf op te offeren voor anderen en hun eigen behoeften op de tweede plaats te zetten. Ze streven vaak naar harmonie en vrede in hun relaties, zelfs als dit ten koste gaat van henzelf. Narcisten daarentegen zijn vaak zelfgericht en manipulatief, en zullen anderen gebruiken en misbruiken om hun eigen behoeften te vervullen. 
 

 3.    Reactie op kritiek : Een HSP kan gevoeliger zijn voor kritiek en het persoonlijk opvatten, maar zal over het algemeen openstaan voor zelfreflectie en proberen te leren van feedback.
Een narcist zal kritiek vaak zien als een bedreiging voor hun gevoel van superioriteit en zal defensief reageren, de schuld afschuiven op anderen of de kritiek negeren.
                
4.    Relatie met anderen : HSP’s streven over het algemeen naar harmonieuze relaties en hebben een diepgaande verbinding met anderen, gebaseerd op empathie en zorgzaamheid.
Narcisten hebben vaak oppervlakkige relaties waarin ze anderen gebruiken voor persoonlijk gewin. Ze tonen weinig echte empathie of zorg voor anderen.

 
5.    Zelfreflectie : HSP’s hebben de neiging om diep na te denken over  zichzelf en anderen, en streven naar persoonlijke groei en ontwikkeling. Narcisten hebben vaak een gebrek aan zelfreflectie en zijn meer gericht op het handhaven van hun imago en status in plaats van op innerlijke groei.
 
6. Behoefte aan controle : HSP’s kunnen gevoelig zijn voor veranderingen en onzekerheid, maar ze streven niet noodzakelijk naar controle over anderen. Narcisten hebben vaak een dwingende behoefte aan controle over anderen en situaties om hun eigen behoeften en verlangens te bevredigen.
           
Beïnvloeding in relaties :

In een relatie tussen een HSP en een narcist kunnen deze verschillende eigenschappen elkaar op verschillende manieren beïnvloeden. De empathie en zorgzaamheid van een HSP kunnen worden uitgebuit door de narcist, die deze eigenschappen kan misbruiken om controle en macht over de relatie te krijgen. Dit kan leiden tot een onevenwichtige dynamiek waarin de HSP zichzelf voortdurend wegcijfert ten koste van hun eigen welzijn.

In een relatie tussen een HSP en een narcist kan de HSP bijvoorbeeld steeds weer toegeven aan de eisen en manipulaties van de narcist, in de hoop de vrede te bewaren en de relatie te redden. Dit kan leiden tot een voortdurend gevoel van onderdrukking en machteloosheid voor de HSP, terwijl de narcist steeds meer controle en dominantie uitoefent.
 
Impact op hoogsensitieve personen: de gevolgen van narcistisch gedrag

Narcistisch gedrag kan een diepgaande en verwoestende impact hebben op het leven van hoogsensitieve personen. Hier zijn enkele manieren waarop narcistisch gedrag de emotionele gezondheid en welzijn van HSP's kan beïnvloeden :

Emotionele uitputting : HSP’s zijn vaak gevoelig voor de emoties van anderen en kunnen diep geraakt worden door negatieve interacties met een narcist. De constante manipulatie, gaslighting en emotionele mishandeling door de narcist kunnen leiden tot ernstige emotionele uitputting en vermoeidheid. Deze uitputting kan zich manifesteren als fysieke vermoeidheid, slapeloosheid en zelfs chronische pijnen.

Stress en angst : De voortdurende stress van het omgaan met een narcist kan leiden tot intense angstgevoelens bij een HSP. Ze kunnen constant op hun hoede zijn voor manipulatie en misbruik, wat resulteert in een voortdurend gevoel van spanning en angst.

Verlies van zelfvertrouwen : Narcistisch gedrag kan het zelfvertrouwen en zelfbeeld van HSP’s ernstig beschadigen. De constante kritiek, minachting en manipulatie van de narcist kunnen ervoor zorgen dat HSP's gaan twijfelen aan zichzelf en hun eigenwaarde.

Traumatische ervaringen : Voor hoogsensitieve personen kan het omgaan met een narcistische partner of ouder traumatisch zijn. De voortdurende blootstelling aan emotioneel misbruik en manipulatie kan leiden tot langdurige psychologische schade en posttraumatische stresssymptomen.

Verlies van identiteit : HSP’s kunnen zichzelf verliezen in een relatie met een narcist, omdat ze constant proberen zich aan te passen aan de grillen en behoeften van de narcist. Ze kunnen hun eigen behoeften en verlangens negeren ten gunste van de narcist, waardoor ze een gevoel van verlies van identiteit ervaren.

Onmogelijkheid om hun kwaliteiten in te zetten : HSP’s gedijen in een ondersteunende en harmonieuze omgeving waarin hun kwaliteiten als bvb. empathie, intuïtie, het zien van het groter geheel en het vlug linken leggen worden gewaardeerd. In een toxische omgeving, zoals die gecreëerd wordt door een narcist, worden deze kwaliteiten echter vaak onderdrukt of misbruikt, waardoor HSP's zich machteloos en gefrustreerd voelen waardoor ze als een bloem die niet de juiste voeding krijgt, stilaan dood gaan…

Lichamelijke symptomen : De constante stress en spanning van het omgaan met een narcist eisen ook lichamelijk zijn tol, zeker omdat een HSP veel gevoeliger is aan stresssituaties. Dit kan zich uiten als hoofdpijn, migraine, spierpijn, maagpijn, en zelfs chronische aandoeningen zoals fibromyalgie of auto-immuunziekten.

Het is belangrijk voor jou om je bewust te zijn van deze dynamiek en welke invloed een narcistisch toxisch persoon, op jouw mentaal en fysiek welzijn kan hebben en hulp te zoeken bij het herstellen van jouw emotionele welzijn en het opbouwen van gezonde grenzen en relaties.

 
 
Op weg naar heling : zelfzorg en herstel na narcistisch misbruik

Zelfzorgstrategieën :
Maak regelmatig tijd vrij voor jezelf om te ontspannen en te herstellen van de emotionele stress van de relatie met een narcist.
Zoek activiteiten die je energie geven en je emotionele welzijn bevorderen, zoals wandelen in de natuur, meditatie, yoga of creatieve expressie.
Luister naar je lichaam en geest en geef jezelf toestemming om rust te nemen wanneer dat nodig is.

Grenzen stellen :
Leer om gezonde grenzen te stellen en deze te handhaven, zelfs in moeilijke situaties. Wees assertief over wat je wel en niet accepteert in je relaties.
Leer om "nee" te zeggen zonder je schuldig te voelen en wees duidelijk over je behoeften en grenzen.
Wees bereid om mensen los te laten die je grenzen niet respecteren en je welzijn niet ondersteunen.

Hulp zoeken :
Moedig jezelf aan om professionele hulp te zoeken bij een ervaren therapeut, zoals mezelf, die gespecialiseerd is in het behandelen van narcistisch misbruik en trauma.
Het is belangrijk dat je je ervaringen in een veilige en ondersteunende omgeving kan delen, waar je begrip en begeleiding krijgt om je emotionele wonden te helen.
Neem actief deel aan je herstelproces door open te staan voor therapie, het stellen van doelen en het toepassen van geleerde vaardigheden in je dagelijks leven.
 
Herstelproces : 

Wees geduldig met jezelf en geef jezelf de tijd om te genezen van de schade die   is aangericht door de narcistische relatie. Werk aan het herstellen van je zelfvertrouwen en zelfbeeld door positieve affirmaties, zelfcompassie-oefeningen en het opbouwen van gezonde relaties met ondersteunende mensen. Focus op je eigen persoonlijke groei en ontwikkeling. Gebruik deze ervaring als een kans om sterker en veerkrachtiger te worden.

Omring jezelf met ondersteuning :

Zoek steun bij vrienden, familie en andere ondersteunende mensen in je leven. Laat hen weten wat je doormaakt en vraag om hun steun en begrip.

Bouw een ondersteunend netwerk van gelijkgestemde mensen op, zoals andere HSP’s of mensen die ervaring hebben met narcistisch misbruik.
Het is belangrijk om te onthouden dat het herstellen van een narcistische relatie een proces is dat tijd en moeite kost. Wees geduldig met jezelf en geef jezelf de ruimte om te genezen op jouw eigen tempo. Door zelfzorg, grenzen stellen, hulp zoeken en je te omringen met de juiste mensen, kun je beginnen aan het pad naar herstel en een gezonder en gelukkiger leven opbouwen.
 
Slot : zorg voor jezelf en zoek hulp als dat nodig is

Na een relatie met een narcist, is zelfzorg van onschatbare waarde. Het is van essentieel belang om jezelf te omringen met liefde, begrip en compassie, vooral na het doorstaan van emotioneel misbruik. Onthoud dat je niet alleen bent en dat er mensen zijn die je willen helpen en ondersteunen op je reis naar herstel. Wees je er ook bewust van dat narcisme zich zowel op relationeel, familiaal, vriendschappelijk als op de werkvloer kan voordoen.

Herinner jezelf eraan dat het stellen van grenzen een daad van zelfliefde is en dat het zoeken naar professionele hulp een teken van kracht is, geen zwakte. Niemand verdient het om te lijden in stilte. Door open te staan voor hulp en begeleiding, kun je jezelf de kans geven om te helen en een leven te leiden dat vervuld is van vreugde, vrede, liefde en authenticiteit.

Dus, wees lief voor jezelf, luister naar je innerlijke stem en wees moedig genoeg om de hulp te zoeken die je verdient. Je bent het waard om gelukkig en geliefd te zijn.

Met veel liefde geschreven,

Nancy